Bạn đang sở hữu những chiếc răng sứ rạng rỡ và tự tin với nụ cười mới, nhưng bỗng một ngày bạn phát hiện răng sứ bị lung lay? Cảm giác này chắc hẳn khiến bạn vô cùng lo lắng, không biết nguyên nhân do đâu và phải xử lý thế nào đúng không? Đừng quá hoảng hốt nhé! Tình trạng răng sứ lung lay không phải là hiếm gặp và thường có thể khắc phục được nếu bạn phát hiện sớm và xử lý đúng cách. Hôm nay, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu chi tiết về các nguyên nhân khiến răng sứ bị lung lay, cách khắc phục hiệu quả và những bí quyết để phòng ngừa tình trạng này, giúp nụ cười của bạn luôn chắc khỏe và bền đẹp nhé!
Dấu hiệu nhận biết răng sứ bị lung lay
Trước khi đi sâu vào nguyên nhân và cách khắc phục, hãy cùng nhận biết các dấu hiệu cho thấy răng sứ bị lung lay nhé:
- Cảm giác lung lay nhẹ: Khi dùng lưỡi đẩy hoặc ngón tay chạm vào, bạn cảm thấy răng sứ hơi di chuyển hoặc có độ lún nhẹ.
- Cộm, vướng khi ăn nhai: Răng sứ bị lung lay có thể làm thay đổi khớp cắn, khiến bạn cảm thấy cộm, vướng víu khi ăn nhai, hoặc lực nhai không đều.
- Đau nhức, ê buốt: Đau nhẹ hoặc ê buốt khi ăn nóng, lạnh, hoặc khi cắn mạnh. Đây có thể là dấu hiệu cùi răng thật bên trong hoặc nướu đang bị ảnh hưởng.
- Đau vùng nướu xung quanh răng sứ: Nướu bị sưng đỏ, viêm nhiễm ở vùng răng sứ lung lay.
- Thức ăn giắt vào kẽ hở: Bạn dễ bị thức ăn giắt vào kẽ răng sứ và cùi răng thật, gây hôi miệng.
- Răng sứ có tiếng kêu lạch cạch: Khi ăn nhai hoặc sờ vào, có thể nghe thấy tiếng động nhỏ.
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, đừng chần chừ mà hãy đến nha khoa ngay lập tức để được thăm khám và xử lý kịp thời nhé!

Các nguyên nhân chính khiến răng sứ bị lung lay
Tình trạng răng sứ bị lung lay thường không phải do bản thân mão sứ gây ra (vì sứ là vật liệu cứng chắc), mà nguyên nhân chủ yếu đến từ cùi răng thật bên trong, keo dán, hoặc các yếu tố xung quanh răng.

1. Keo dán răng sứ bị bong hoặc lão hóa
- Răng sứ bị lỏng lẻo: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất và thường dễ khắc phục nhất. Theo thời gian, đặc biệt nếu keo dán chất lượng kém hoặc kỹ thuật gắn không chuẩn, lớp keo dán giữa mão sứ và cùi răng thật có thể bị lão hóa, bong ra.
- Hậu quả: Khi keo dán không còn bám chắc, răng sứ sẽ mất đi sự liên kết với cùi răng, dẫn đến lung lay. Lúc này, vi khuẩn và thức ăn thừa rất dễ lọt vào kẽ hở, gây sâu cùi răng thật.
- Thường xảy ra khi: Bọc răng sứ đã lâu (nhiều năm), hoặc do kỹ thuật gắn sứ ban đầu không đảm bảo.

2. Cùi răng thật bên trong bị tổn thương
Đây là nguyên nhân nghiêm trọng hơn và cần được xử lý triệt để.
- Sâu cùi răng thật: Nếu bạn không vệ sinh răng miệng tốt, hoặc răng sứ không được gắn khít sát, thức ăn và vi khuẩn có thể lọt vào bên trong, tấn công cùi răng thật và gây sâu răng. Cùi răng bị sâu sẽ yếu dần, không còn đủ chắc chắn để nâng đỡ mão sứ, dẫn đến lung lay.
- Viêm tủy, chết tủy: Sâu răng lâu ngày có thể ăn sâu vào tủy, gây viêm tủy hoặc hoại tử tủy. Tủy răng chết sẽ làm răng thật trở nên giòn, dễ gãy, và không còn vững chắc trong xương hàm.
- Gãy hoặc nứt cùi răng: Do ăn nhai quá mạnh, cắn phải vật cứng, hoặc do răng thật đã yếu sẵn từ trước (ví dụ răng đã điều trị tủy nhiều lần), cùi răng thật có thể bị nứt hoặc gãy. Khi cùi răng bị tổn thương, mão sứ sẽ mất đi trụ đỡ và bị lung lay.
3. Các bệnh lý nha chu (viêm nướu, viêm nha chu)
- Tình trạng nướu và xương ổ răng: Nướu và xương ổ răng đóng vai trò nâng đỡ chân răng. Khi người lớn tuổi bị viêm nướu nặng hoặc viêm nha chu (viêm quanh răng) mà không được điều trị kịp thời, tình trạng viêm nhiễm sẽ làm tiêu xương ổ răng, khiến chân răng thật (và cả răng sứ trên đó) bị lung lay.
- Dấu hiệu: Nướu sưng đỏ, chảy máu, tụt nướu, hôi miệng.
- Hậu quả: Nếu để lâu, răng thật sẽ lung lay nặng hơn và có thể phải nhổ bỏ cả răng sứ lẫn răng thật.
4. Lực ăn nhai quá mạnh hoặc thói quen xấu
- Nghiến răng: Thói quen nghiến răng khi ngủ hoặc nghiến răng do căng thẳng tạo ra lực siết rất lớn lên răng. Lực này không chỉ làm mòn răng sứ mà còn tác động mạnh lên cùi răng thật và xương hàm, lâu ngày có thể khiến răng sứ (cùng với răng thật) bị lung lay.
- Cắn vật cứng: Cắn trực tiếp các vật quá cứng như đá lạnh, xương, hoặc dùng răng để cắn mở nắp chai, xé bao bì… cũng có thể gây ra lực đột ngột làm tổn thương cùi răng hoặc keo dán.
- Khớp cắn sai lệch: Nếu sau khi bọc răng sứ, khớp cắn không được điều chỉnh chuẩn xác, một số răng sứ có thể chịu lực nhai quá tải, dẫn đến tổn thương cùi răng và làm răng sứ lung lay.
5. Kỹ thuật bọc răng sứ không chuẩn xác ban đầu
Đây là một nguyên nhân quan trọng nhưng ít được bệnh nhân nhận biết.
- Mài răng không đúng tỷ lệ:
- Mài quá nhiều: Gây tổn thương tủy, làm răng thật yếu đi, dễ gãy.
- Mài quá ít: Mão sứ không khít sát, gây cộm, dễ tích tụ thức ăn, vi khuẩn gây sâu cùi răng.
- Lấy dấu sai: Mão sứ được chế tác không vừa vặn, không khít sát với cùi răng, tạo kẽ hở.
- Gắn sứ không đúng kỹ thuật: Lượng keo dán không đủ, hoặc keo dán không được làm sạch triệt để, ảnh hưởng đến độ bám dính của răng sứ.
Ví dụ thực tế:
Chị Mai bọc 4 chiếc răng cửa cách đây 3 năm. Gần đây, chị thấy một chiếc răng cửa bị lung lay nhẹ, có cảm giác cộm khi ăn. Chị lo lắng lắm và vội đi khám. Bác sĩ kiểm tra và phát hiện rằng do kỹ thuật gắn sứ ban đầu không thật sự khít sát, cộng thêm việc chị không dùng chỉ nha khoa kỹ càng, nên thức ăn đã kẹt vào kẽ hở giữa răng sứ và cùi răng thật, gây sâu cùi răng. May mắn là mức độ sâu chưa quá nặng, bác sĩ đã tháo răng sứ ra, làm sạch và trám phần cùi răng bị sâu, sau đó gắn lại chiếc răng sứ mới chất lượng hơn. Bài học của chị Mai là đừng bao giờ chủ quan khi thấy răng sứ có dấu hiệu lạ nhé!
Cách khắc phục tình trạng răng sứ bị lung lay
Khi phát hiện răng sứ bị lung lay, điều quan trọng nhất là bạn phải đến nha khoa ngay lập tức để được bác sĩ thăm khám và xử lý kịp thời. Tuyệt đối không tự ý dùng tay lung lay hoặc cố gắng tháo răng sứ ra tại nhà.
1. Thăm khám và chẩn đoán chính xác
- Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp mức độ lung lay, tình trạng nướu, cùi răng thật, và khớp cắn.
- Chụp X-quang: Chụp X-quang là bước cần thiết để đánh giá tình trạng cùi răng thật bên trong, xương ổ răng, và phát hiện các bệnh lý tiềm ẩn như sâu răng dưới mão sứ, viêm quanh chóp, hoặc tiêu xương.
2. Phương pháp điều trị tùy theo nguyên nhân
- Răng sứ lung lay do keo dán bị bong:
- Nếu cùi răng thật vẫn còn chắc khỏe và không bị sâu, bác sĩ sẽ tháo mão sứ ra, làm sạch cả cùi răng và mặt trong mão sứ, sau đó sử dụng keo dán chuyên dụng để gắn lại mão sứ. Đây là trường hợp đơn giản nhất.
- Răng sứ lung lay do cùi răng thật bị sâu:
- Bác sĩ sẽ tháo mão sứ, làm sạch và điều trị phần cùi răng bị sâu.
- Nếu sâu nhẹ, có thể trám lại cùi răng.
- Nếu sâu nặng hoặc đã ảnh hưởng đến tủy, cần điều trị tủy răng trước khi bọc lại răng sứ mới.
- Sau khi điều trị xong, bác sĩ sẽ đánh giá lại cùi răng. Nếu cùi răng còn đủ chắc chắn, có thể sử dụng lại mão sứ cũ (nếu còn nguyên vẹn) hoặc chế tác mão sứ mới để gắn lại. Trong nhiều trường hợp, răng sứ cũ bị hở, không khít thì sẽ cần làm lại mão sứ mới.
- Răng sứ lung lay do gãy hoặc nứt cùi răng:
- Tùy thuộc vào mức độ gãy/nứt, bác sĩ sẽ có phương án xử lý. Nếu vết gãy/nứt quá lớn hoặc ăn sâu dưới nướu, có thể cần nhổ bỏ răng và thay thế bằng cấy ghép Implant hoặc cầu răng sứ.
- Nếu gãy/nứt nhẹ, có thể phục hình lại cùi răng bằng chốt, sau đó bọc lại răng sứ.
- Răng sứ lung lay do bệnh lý nha chu (viêm nướu, tiêu xương):
- Bác sĩ sẽ tiến hành điều trị bệnh nha chu (lấy cao răng, nạo túi nha chu, phẫu thuật ghép xương nếu cần).
- Sau khi tình trạng nha chu ổn định và xương ổ răng được cải thiện, bác sĩ sẽ đánh giá lại khả năng giữ vững răng sứ. Trong trường hợp nặng, có thể phải nhổ răng và cấy ghép Implant.
- Răng sứ lung lay do khớp cắn sai lệch:
- Bác sĩ sẽ điều chỉnh lại khớp cắn để phân tán lực nhai đều, tránh gây áp lực quá mức lên răng sứ.
Cách phòng ngừa răng sứ bị lung lay hiệu quả
Phòng bệnh hơn chữa bệnh! Để tránh tình trạng răng sứ bị lung lay và giữ nụ cười bền đẹp, bạn hãy thực hiện những điều sau:
1. Lựa chọn nha khoa uy tín và bác sĩ chuyên môn giỏi
Đây là yếu tố quan trọng nhất quyết định sự thành công và tuổi thọ của răng sứ.
- Tìm hiểu kỹ: Hãy chọn nha khoa có giấy phép, đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm, đặc biệt là trong lĩnh vực phục hình răng sứ.
- Công nghệ hiện đại: Nha khoa nên có trang thiết bị hiện đại (máy chụp X-quang 3D, máy quét dấu răng iTero, hệ thống CAD/CAM…) để đảm bảo chẩn đoán chính xác và chế tác răng sứ chuẩn xác, khít sát.
- Vật liệu chính hãng: Đảm bảo răng sứ được sử dụng là vật liệu chính hãng, có nguồn gốc rõ ràng và thẻ bảo hành.
2. Vệ sinh răng miệng đúng cách và đều đặn
- Chải răng: Chải răng ít nhất 2 lần/ngày bằng bàn chải lông mềm và kem đánh răng có fluor. Chú ý chải kỹ cả vùng viền nướu và kẽ răng.
- Chỉ nha khoa/tăm nước: Dùng chỉ nha khoa hoặc máy tăm nước hàng ngày để làm sạch mảng bám và thức ăn thừa ở kẽ răng, đặc biệt là vùng tiếp giáp giữa răng sứ và nướu.
- Nước súc miệng: Sử dụng nước súc miệng diệt khuẩn để tăng cường làm sạch khoang miệng.
3. Chế độ ăn uống khoa học và cẩn thận
- Hạn chế thức ăn cứng, dai: Tránh cắn trực tiếp các vật quá cứng như xương, đá, kẹo cứng. Nên cắt nhỏ thức ăn trước khi ăn.
- Tránh nhiệt độ quá nóng/lạnh đột ngột: Dù răng sứ chịu nhiệt tốt, nhưng sự thay đổi nhiệt độ đột ngột có thể ảnh hưởng đến cùi răng thật bên trong.
4. Từ bỏ các thói quen xấu
- Nghiến răng: Nếu bạn có thói quen nghiến răng (đặc biệt khi ngủ), hãy báo cho bác sĩ để được làm máng chống nghiến. Máng chống nghiến sẽ bảo vệ răng sứ và răng thật khỏi lực tác động quá mức.
- Không cắn móng tay, cắn bút, mở nắp chai: Đây là những thói quen gây hại trực tiếp đến răng sứ và răng thật.
5. Khám răng định kỳ 6 tháng/lần
- Kiểm tra tổng quát: Nha sĩ sẽ kiểm tra tình trạng răng sứ, cùi răng, nướu, khớp cắn và phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn như sâu răng, viêm nướu, hoặc tình trạng lung lay nhỏ.
- Lấy cao răng: Loại bỏ mảng bám và vôi răng cứng đầu mà bàn chải không thể làm sạch, giúp ngăn ngừa viêm nướu, viêm nha chu.
Câu chuyện của anh Minh:
Anh Minh rất thích ăn các món dai như gân bò, sụn. Dù răng sứ anh làm rất tốt, nhưng sau 2 năm, anh bắt đầu thấy một chiếc răng hàm bị lung lay. Anh Minh nghĩ là do răng sứ kém chất lượng nên không đi khám ngay. Đến khi đau nhức nhiều quá, anh mới đến nha khoa. Bác sĩ phát hiện anh bị viêm nha chu nặng do mảng bám tích tụ lâu ngày và thói quen ăn đồ dai đã làm răng thật lung lay, kéo theo răng sứ. Sau khi điều trị nha chu và thay chiếc răng sứ mới (do răng cũ đã bị hỏng do lung lay), anh Minh mới rút kinh nghiệm và thay đổi thói quen ăn uống, cũng như đi khám răng định kỳ đều đặn hơn.
Hy vọng với những chia sẻ chi tiết trên, bạn đã hiểu rõ hơn về nguyên nhân, cách khắc phục và phòng ngừa tình trạng răng sứ bị lung lay. Đừng bao giờ chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trên răng miệng của mình nhé. Hãy luôn là người tiêu dùng thông thái và chăm sóc răng sứ đúng cách để nụ cười của bạn luôn rạng rỡ và bền đẹp theo thời gian!