Chào bạn, một trong những câu hỏi phổ biến nhất mà mình hay nhận được từ những người đang tìm hiểu hoặc đã bọc răng sứ là “răng sứ có cắn được đồ cứng không?” Bởi lẽ, ai trong chúng ta cũng muốn có hàm răng chắc khỏe để ăn uống thoải mái, đặc biệt là những món khoái khẩu đúng không nào? Hôm nay, mình sẽ giải đáp chi tiết về khả năng chịu lực của răng sứ, các yếu tố ảnh hưởng và những lời khuyên hữu ích để bạn có thể ăn nhai tự tin mà vẫn giữ được răng sứ bền đẹp lâu dài nhé!
Răng sứ có cắn được đồ cứng không? Câu trả lời chi tiết
Để trả lời câu hỏi này một cách chính xác, chúng ta cần chia thành hai khía cạnh:

Khả năng chịu lực của răng sứ
Bạn biết không, các loại răng sứ hiện đại, đặc biệt là răng sứ toàn sứ, có độ bền và khả năng chịu lực ăn nhai rất cao, thậm chí có thể cao hơn men răng tự nhiên của chúng ta.
- Độ bền của răng sứ:
- Răng sứ kim loại: Có độ chịu lực khoảng 350-450 Mpa (Megapascal). Khá tốt cho các trường hợp ăn nhai thông thường.
- Răng sứ toàn sứ (Zirconia, Cercon, Lava Plus…): Có độ chịu lực cực kỳ ấn tượng, thường dao động từ 800 Mpa đến hơn 1200 Mpa, thậm chí có loại lên đến 1500 Mpa. Con số này cao hơn rất nhiều so với men răng tự nhiên (khoảng 300-400 Mpa).
- Điều này có nghĩa là gì? Với độ bền cao như vậy, răng sứ hoàn toàn có thể chịu được lực ăn nhai của các loại thực phẩm thông thường, từ thịt, cá, rau củ quả đến các món ăn dai, giòn. Về lý thuyết, khả năng chịu lực của bản thân vật liệu sứ là rất tốt.

Tuy nhiên, “có cắn được” khác với “có nên cắn”
Mặc dù răng sứ có độ bền cao, nhưng việc có nên cắn đồ quá cứng hay không lại là một câu chuyện khác. Dù răng sứ chắc khỏe, nhưng nó vẫn có giới hạn của mình, và quan trọng hơn, răng thật bên trong mão sứ (cùi răng) hoặc cấu trúc nâng đỡ Implant vẫn là yếu tố quyết định.
- Răng thật bên trong (cùi răng): Răng sứ được gắn trên cùi răng thật đã được mài. Nếu bạn cắn đồ quá cứng, lực tác động lớn không chỉ lên mão sứ mà còn truyền xuống cùi răng thật bên dưới. Cùi răng thật có thể bị tổn thương, gãy, vỡ nếu lực quá mạnh, đặc biệt là nếu răng đã điều trị tủy (răng yếu, giòn hơn).
- Keo dán: Dù keo dán nha khoa rất bền, nhưng lực mạnh, đột ngột, lặp đi lặp lại có thể làm lỏng liên kết giữa mão sứ và cùi răng, dẫn đến mão sứ bị kênh, hở hoặc thậm chí là bung ra.
- Hệ thống nha chu và xương hàm: Lực cắn quá mạnh cũng gây áp lực không tốt lên hệ thống dây chằng nha chu và xương hàm nâng đỡ răng.
- Tuổi thọ của răng sứ: Việc thường xuyên cắn đồ cứng sẽ làm giảm tuổi thọ của răng sứ, khiến chúng nhanh chóng bị mòn, sứt mẻ hoặc vỡ hơn.
Vì vậy, câu trả lời là: Răng sứ có khả năng cắn được đồ cứng ở một mức độ nhất định, nhưng bạn KHÔNG NÊN lạm dụng hoặc thường xuyên cắn đồ quá cứng. Hãy hình dung như một chiếc kính cường lực rất bền, nhưng nếu bạn liên tục làm rơi hoặc tác động lực quá mạnh vào một điểm, nó vẫn có thể vỡ.

Các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng cắn đồ cứng của răng sứ
Không phải răng sứ nào cũng có khả năng chịu lực như nhau. Dưới đây là các yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến điều này:
Loại vật liệu răng sứ
- Răng sứ kim loại: Có độ bền cơ học khá nhưng giòn hơn, dễ bị nứt vỡ khi chịu lực đột ngột hoặc lớn.
- Răng sứ toàn sứ: Các dòng sứ cao cấp như Zirconia, Cercon, Emax, Lava Plus có độ cứng và khả năng chịu lực vượt trội, ít bị nứt vỡ hơn, đặc biệt phù hợp cho răng hàm chịu lực nhai lớn.
Vị trí răng bọc sứ
- Răng hàm: Là nhóm răng chịu lực ăn nhai chính. Răng sứ ở vị trí này cần có độ bền cao để đảm bảo chức năng ăn nhai tốt.
- Răng cửa: Chủ yếu phục vụ chức năng cắn xé và thẩm mỹ. Răng cửa không phải chịu lực ăn nhai lớn như răng hàm, nên yêu cầu về độ bền có thể không khắt khe bằng, nhưng vẫn cần đảm bảo độ cứng nhất định.
Tình trạng răng thật bên trong (cùi răng)
- Răng khỏe mạnh, không điều trị tủy: Nếu cùi răng thật còn chắc khỏe, không bị sâu hay hư tổn lớn, thì khả năng chịu lực của răng sứ sẽ tốt hơn nhiều.
- Răng đã điều trị tủy: Răng đã lấy tủy thường trở nên giòn và yếu hơn do mất đi nguồn nuôi dưỡng. Dù bọc sứ đã giúp bảo vệ, nhưng cùi răng bên trong vẫn cần được bảo vệ kỹ lưỡng, tránh các tác động lực quá mạnh.
- Cùi răng bị sâu, vỡ lớn: Nếu cùi răng thật bị tổn thương nghiêm trọng trước khi bọc sứ, dù được trám hoặc gia cố, thì độ bền của tổng thể vẫn bị ảnh hưởng.
Kỹ thuật mài cùi răng và gắn sứ của bác sĩ
- Mài cùi răng đúng kỹ thuật: Bác sĩ cần mài răng đúng tỷ lệ, không quá nhiều cũng không quá ít, tạo hình cùi răng chuẩn để mão sứ có đủ không gian và bám chắc. Nếu mài sai kỹ thuật, răng sứ dễ bị kênh, hở hoặc dễ vỡ khi ăn nhai.
- Lấy dấu và chế tác chính xác: Mão sứ phải được chế tác khít sát hoàn hảo với cùi răng và đường viền nướu. Nếu không khít, dễ bị kẹt thức ăn, vi khuẩn và tạo điểm yếu khi ăn nhai.
- Gắn sứ đúng chuẩn: Keo dán phải chất lượng, quy trình dán khô ráo, sạch sẽ để đảm bảo liên kết chặt chẽ giữa mão sứ và cùi răng.
- Cân chỉnh khớp cắn: Sau khi gắn sứ, bác sĩ phải điều chỉnh khớp cắn chuẩn xác, không để điểm cộm, vướng. Khớp cắn không chuẩn sẽ khiến lực nhai dồn vào một vài điểm, làm tăng nguy cơ nứt vỡ răng sứ.
Thói quen ăn uống và sinh hoạt của bệnh nhân
- Thường xuyên cắn xé, nghiến răng: Đây là “kẻ thù” số một của răng sứ. Các thói quen như cắn đá, cắn xương, nhai kẹo cao su quá dai, mở nắp chai bằng răng, hay tật nghiến răng ban đêm sẽ tạo ra lực tác động rất lớn, dễ gây nứt, vỡ, sứt mẻ răng sứ, hoặc làm lỏng liên kết.
- Vệ sinh răng miệng: Dù không trực tiếp làm vỡ răng sứ, nhưng vệ sinh kém gây sâu răng dưới mão sứ có thể làm hỏng cùi răng, khiến mão sứ không còn trụ vững.
Ví dụ thực tế: Chị Hạnh bọc 4 răng sứ cửa loại Zirconia, ban đầu cắn đồ bình thường rất thoải mái. Nhưng một hôm chị vô ý cắn phải hạt mít rất cứng và đột ngột, sau đó cảm thấy răng sứ hơi ê buốt. Đi khám bác sĩ thì phát hiện răng sứ bị nứt một đường nhỏ ở mặt trong và cùi răng thật bên dưới cũng bị tổn thương nhẹ. Bác sĩ giải thích do lực tác động quá lớn đã vượt ngưỡng chịu đựng của răng. Chị Hạnh đã phải làm lại răng sứ và cẩn thận hơn rất nhiều trong ăn uống.
Lời khuyên để răng sứ bền đẹp và ăn nhai thoải mái
Để răng sứ phát huy tối đa khả năng chịu lực và bền đẹp theo thời gian, bạn nên áp dụng các lời khuyên sau:
Chế độ ăn uống hợp lý
- Nên ăn:
- Thức ăn mềm, dễ nhai: Cháo, súp, cơm mềm, thịt cá thái nhỏ, rau củ luộc chín.
- Thực phẩm giàu canxi, vitamin D: Sữa, phô mai, trứng… để xương hàm và răng thật khỏe mạnh.
- Nên hạn chế/tránh:
- Đồ quá cứng: Xương, sụn, hạt, đá lạnh, kẹo cứng…
- Đồ quá dai: Kẹo dẻo, gân bò, mía…
- Đồ quá dính: Kẹo caramel, xôi nếp… dễ làm bung mão sứ.
- Đồ quá nóng hoặc quá lạnh: Có thể gây ê buốt hoặc làm ảnh hưởng đến lớp keo dán.
- Thức ăn có màu sẫm: Cà phê, trà, rượu vang đỏ, nước ngọt có ga… nếu bạn muốn duy trì màu trắng sáng của răng sứ.
Chăm sóc răng miệng đúng cách
- Đánh răng 2 lần/ngày: Sử dụng bàn chải lông mềm và kem đánh răng chứa fluoride. Chải răng nhẹ nhàng, không chải quá mạnh để tránh mòn nướu và cùi răng.
- Sử dụng chỉ nha khoa hoặc tăm nước: Đây là bước cực kỳ quan trọng để làm sạch các kẽ răng và đường viền nướu nơi tiếp giáp với mão sứ, ngăn ngừa sâu răng và viêm nướu.
- Nước súc miệng: Dùng nước súc miệng diệt khuẩn để loại bỏ vi khuẩn còn sót lại.
Bỏ các thói quen xấu
- Nghiến răng: Nếu bạn có tật nghiến răng khi ngủ, hãy thông báo cho bác sĩ để được làm máng chống nghiến răng (mouthguard) đeo vào ban đêm. Máng này sẽ giúp bảo vệ răng sứ khỏi lực ép quá mức.
- Cắn móng tay, cắn bút, mở nắp chai bằng răng: Tuyệt đối từ bỏ những thói quen này.
Tái khám nha sĩ định kỳ
- 6 tháng/lần: Đây là tần suất lý tưởng để nha sĩ kiểm tra tổng quát tình trạng răng sứ, cùi răng thật, nướu, và khớp cắn. Bác sĩ sẽ vệ sinh răng miệng chuyên sâu, cạo vôi răng và phát hiện sớm các vấn đề nhỏ để xử lý kịp thời, tránh hư hỏng lớn.
Kết luận
Vậy là, với câu hỏi “răng sứ có cắn được đồ cứng không?“, câu trả lời là CÓ thể ở mức độ nhất định, vì răng sứ hiện đại có độ bền rất cao. Tuy nhiên, để đảm bảo răng sứ bền đẹp lâu dài, bạn KHÔNG NÊN thường xuyên cắn đồ quá cứng và cần xây dựng một chế độ ăn uống, sinh hoạt khoa học.
Hãy nhớ rằng, dù răng sứ có chắc đến đâu, nó vẫn cần được chăm sóc đúng cách và được bảo vệ khỏi những tác động lực quá mạnh. Việc thăm khám nha sĩ định kỳ là chìa khóa để duy trì nụ cười khỏe đẹp và tự tin với răng sứ của bạn nhé!